De juiste voorlichting, voor 8-10 jaar
Kinderen van de leeftijd van 8 tot 10 jaar maken doorgaans een latente seksuele ontwikkeling door. Dat betekent dat seksualiteit op de achtergrond zit en ze er niet zoveel mee bezig zijn. Het heeft vaak niet de interesse die het eerder wel had van de kinderen. Er komt zelfs een beetje schaamte op het onderwerp. Kinderen zijn nog wel nieuwsgierig, maar meer gericht op praktische vragen.
Hoewel deze kinderen inmiddels alweer ouder zijn, zitten er nog steeds wel gevaren op de loer helaas. Want ook in deze fase is er nog steeds sprake van een groot verschil tussen volwassenen en kind en deze kinderen hebben ook doorgaans nog steeds veel met andere volwassenen te maken. Onderling kunnen kinderen ook seksueel contact met elkaar hebben.
Veel kinderen zijn ook veel online bezig met spelletjes en hebben online contacten. Ook hierin schuilen de nodige gevaren.
Hieronder staan de aandachtspunten voor deze leeftijdsfase en daaronder de handvatten om te zorgen dat kinderen een gezonde seksuele ontwikkeling kunnen doormaken.
Aandachtspunten
1.
Op deze leeftijd maken veel kinderen kennis met de online wereld. Dit vinden ze leuk maar er schuilen ook gevaren en als we als ouder niet goed toezicht houden kan het heel gauw erg naar worden. Er zijn veel volwassenen die online seksueel contact zoeken met kinderen. Kinderen kunnen de gevaren zelf nog niet goed overzien en dit kan leiden tot het maken van naakt foto’s, naaktfilmpjes, of beeldmateriaal waarop een kind zichzelf bevredigt. Het kind kan andersom ook van volwassenen beeldmateriaal krijgen van seksuele handelingen en geslachtsdelen. Het kan leiden tot chantage en dreigementen en als de beelden uiteindelijk verspreid worden krijg je die nooit meer van internet. Het kan echt leiden tot een hele lijdensweg voor je kind en het is ongelooflijk moeilijk hiervan te herstellen.
Ook kinderen onderling kunnen door middel van cyberpesten seksuele grenzen bij elkaar overgaan en vertrouwen van elkaar beschamen door beelden te delen en elkaar te bedreigen en te chanteren.
2.
Kinderen kunnen beginnen met experimenteren tot zoenen en knuffelen. Hierin kunnen grenzen worden overschreden omdat kinderen dit nog niet altijd goed aanvoelen of weten hoe die aan te geven of te herkennen.
3.
In deze leeftijdsfase zijn kinderen competitief. Talentenjachten zijn voor hen erg aantrekkelijk en leuk. Helaas is er inmiddels meermaals en veelvuldig bewezen dat een talentenjacht ook gevaar met zich mee kan brengen als het gaat om seksuele veiligheid. Dit is een risico op deze leeftijd en goed om rekening mee te houden en extra op in te zetten door goed over wel en niet oké seksueel gedrag te praten met je kind, zodat je situaties kan voorkomen, je er op tijd achter kan komen als er iets aan de hand is en erger kan voorkomen.
Ook is je kind nog steeds veel aan het spelen bij andere kinderen, gaat het naar school en komt het veel in aanraking met andere volwassenen in het netwerk.
4.
Kinderen van deze leeftijd zijn vaak verbaal goed ontwikkeld. De realiteit hebben ze meestal goed in de gaten, fantasie gebruiken ze steeds minder. Ze zijn veel in contact met andere mensen en kunnen zich verbaal goed redden.
Toch zijn ze nog steeds kwetsbaar, zeker op seksueel gebied. Doordat het kinderen zijn en ze ondergeschikt zijn aan volwassen, de volwassenen in hun netwerk vertrouwen, zijn ze kwetsbaar voor mogelijk seksuele grensoverschrijding en misbruik. Ze zijn makkelijk te manipuleren. Een volwassene die een kind seksueel misbruikt wil graag dat het kind het geheim houdt. De volgende dingen worden dan bijvoorbeeld aan het kind gezegd;
Ik vind je erg lief en jij mij toch ook? Dan hoort dit zo, dit doe je dan. Maar je mag het niet verder vertellen, het is ons geheim.
Ik vroeg je of je wilde spelen en dat wilde je. Dus je wilde dit zelf, dit hoort erbij.
Je hebt hier zelf om gevraagd, want jij wilde een spelletje doen.
Als je dit doorverteld moet ik de gevangenis in, dat wil je toch niet?
Als je het doorverteld, dan doe ik je ouders iets aan, dan maak ik ze dood.
Je ziet het, er zijn veel opties, maar er zijn er nog veel meer. Dit is om een idee te geven wat er wordt gezegd. Kinderen zijn heel beïnvloedbaar en kunnen makkelijk gemanipuleerd worden, zeker van deze leeftijd.
5.
Weet dat seksueel misbruik juist vaak voorkomt in familie, vriendenkringen of andere mensen dichtbij in je netwerk. Dit komt omdat deze mensen het vertrouwen van de omgeving en je kind gauw hebben en dat maakt het makkelijk om seksueel misbruik te laten plaatsvinden. Gelukkig zijn de meeste mensen echt te vertrouwen, maar hou er rekening mee dat er iemand tussen kan zijn die om welke reden dan ook in staat zou kunnen zijn tot seksueel misbruik. Fonds slachtofferhulp geeft aan dat 80% van de daders van seksueel geweld een bekende is van het slachtoffer. De realiteit ook bij seksueel misbruik bij kinderen, is dat het vaak niet de man uit de bosjes is, maar iemand die vertrouwd wordt en dichtbij staat.
Vertrouw je gevoel en wees kritisch bij wie je je kind toevertrouwd.
Seksueel misbruik heeft een grotere kans om plaats te vinden als het slachtoffer en de dader geregeld alleen samen zijn. Het is goed om alert te zijn op patronen die erin sluipen. Ik ging 3 keer in de week naar mijn oom toe en was dan alleen met hem op zijn slaapkamer om daar te spelen. Maar daar vond ook het seksueel misbruik plaats.
6.
Kinderen zijn niet alleen afhankelijk van volwassenen maar vertrouwen hen ook. Volwassenen weten hoe het allemaal werkt, die hebben gelijk, die zorgen voor kinderen. Helaas hebben niet alle volwassenen het beste voor met kinderen. Mocht er seksueel misbruik plaatsvinden, dan zijn kinderen vaak geneigd dit niet te vertellen. Dit heeft meerdere redenen. Ten eerste vertrouwen ze de volwassene, zij zijn afhankelijk van de volwassene. Ten tweede is de dader vaak een bekende, daarom wordt diegene vaak vertrouwd. En kinderen zien dat ouders met de dader omgaan. Dat zij hem of haar ook aardig vinden en vertrouwen. Daarom goed om op te passen met mensen op een voetstuk zetten. Dat kan maken dat kinderen het niet durven te vertellen. Verder geeft seksueel misbruik vaak een lichamelijke reactie. Dat kan als “prettig” door het lichaam aanvoelen en daarmee het kind in de war brengen. Een kind kan denken, het voelt fijn, dus ik vind het fijn. Hierin komt ook een schuldgevoel tot stand.
Handvatten
1.
Zorg dat je kind goed voorlicht over de online gevaren.
Stuur geen naaktfoto’s of naaktvideo’s naar wie dan ook, geen kinderen, geen volwassenen. En vertel het altijd aan je ouders als iemand daar wel om vraagt.
Als iemand je bedreigt online of je vraagt rare dingen te doen, zoals jezelf bevredigen, vertel het dan ook direct aan je ouders.
Zorg dat je als ouder kan zien wat je kind online doet. Daar zijn apps voor, daarin kan je ook instellen wat je kind wel of niet kan downloaden bijvoorbeeld. En als je grenzen stelt aan het beeldschermgebruik is het ook makkelijker voor jezelf om hierop toezicht te houden.
Vertel aan je kind wat de gevaren online kunnen zijn, omdat je het kind wil beschermen. Mensen willen hun kinderen niet bang maken, maar ik denk dat het goed is om eerlijk te zijn en bij deze leeftijd is het ook passend om eerlijk te zijn.
2.
Leer je kind grenzen aangeven. Wil je kind een oom of tante geen kusje geven of geen knuffel aan opa of oma? Respecteer deze grens. Mensen vinden het vanuit vroeger onbeleefd als een kind dit weigert. Maar je kind is aan het oefenen met grenzen aangeven. Het kan zelfs zo zijn dat je kind de ene keer wel een knuffel wil geven en de andere keer niet. Als volwassene kiezen wij ook zelf wie we wel en niet een knuffel of kus geven, bij een kind zou dit niet anders moeten zijn. Wij volwassenen zijn gelijkwaardig aan elkaar maar een kind en een volwassene zijn dat ook nog eens niet. Als je dit wel doet, je kind toch tegen zijn zin een kus of knuffel laten geven aan een familielid, kennis of andere volwassene of kind, ga je over zijn of haar grens heen. En als dit als normaal wordt aangeleerd, zal je kind kwetsbaarder worden voor het opnieuw overschrijden van een grens.
Respecteer de grenzen. En biedt een alternatief. Zwaaien, een hand geven of een high five, kunnen alternatieven zijn.
Tara zegt stop, is een boekje wat ik speciaal rondom dit thema heb geschreven voor kinderen vanaf 4 jaar. Je kunt hem op deze website vinden en bestellen.
Grenzen aangeven blijft een terugkerend thema. Het is goed je kind dit te blijven vertellen, dat het grenzen mag aangeven en daarnaast ook wensen mag aangeven. Je kunt ook regelmatig met je kind hierover in gesprek gaan. Dat kan over alledaagse situaties. Zo blijf je oefenen. En blijf dit ook aangeven over familieleden, zoals het kusjes en knuffels geven aan een familielid. Leer je kind dat ze hier de grens in mogen aangeven en dat die grens dan ook gerespecteerd wordt. Blijf dit ook uitdragen naar je omgeving.
3.
Praten over geslachtsdelen, seks en andere seksuele thema’s kan best voorbij komen. Kinderen hebben vaak praktische vragen. Beantwoord dat op een normale manier en zorg dat er geen taboe zit op het onderwerp. Doordat je het normaliseert leert je kind dat je hier gewoon over kan praten en dat kan helpen mocht er ooit sprake zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
4.
Het is belangrijk te bespreken wie er aan de geslachtsdelen van je kind mogen zitten. Dat is je kind zelf, jij als ouder als er iets aan de hand is en je kind medisch iets nodig heeft daar zoals een zetpil en de dokter als je kind daar pijn heeft of er controle is bijvoorbeeld of de balletjes zijn doorgezakt. Verder heeft geen enkele volwassene daar iets te zoeken. Geef ook voorbeelden, oma en opa niet, tante en oom niet, juf niet, meester niet, niemand. En als iemand daar wel aan komt, moet je het wel tegen mama en papa zeggen, dat is belangrijk. Geef ook aan dat het belangrijk is dat je kind dat deelt, zodat je het er dan over kan hebben.
Dit laatste is belangrijk, benoem ook dat je niet boos wordt als het wel gebeurd dat iemand het doet, maar je wil het er dan wel over hebben. Dit omdat kinderen ook weleens bij elkaar experimenteren, waar niets mis mee is mits dit met wederzijdse toestemming was en de kinderen vergelijkbare leeftijd hebben. Het is wel goed om het er dan over te hebben met elkaar en afspraken te maken. Het kan namelijk gevaarlijk zijn wat kinderen doen tijdens experimenteren. En als het niet met wederzijdse toestemming was, dan is het ook belangrijk om het erover te hebben want dan gaat het over leren grenzen en wensen aangeven en respecteren van een ander. Hoe dan ook belangrijk om erover te hebben. Je kunt als dit gebeurt ook advies opvragen bij bijvoorbeeld de GGD, hoe ermee om te gaan op een gezonde manier.
In gevallen van seksueel misbruik kunnen kinderen bezorgd zijn om de dader. Als je als ouder benadrukt dat je niet boos wordt, maar dat de volwassene die kinderen seksueel misbruikt hulp nodig heeft, is de kans dat een kind het verteld naar mijn idee groter. Kinderen zijn ontzettend loyaal namelijk, ook naar een dader van seksueel misbruik, want dat is vaak een bekende.
5.
Benoem extra als je kind naar de sport, muziek of talentenjacht gaat dat niemand aan zijn of haar privé delen mag zitten en zij of hij ook niet aan die van een volwassene. Wat die persoon ook beloofd. Kinderen van deze leeftijd kunnen competitief zijn en graag het beste willen zijn. Helaas maken sommige mensen hier misbruik van. Benadruk dat dit nooit oké is en dat je kind altijd dit aan jou moet vertellen.